درباره عملیات و «الفجر۴»
تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۸۴۲۵۴
عملیات «والفجر ۴» که با هدف تصرف «دره شیلر» در دو محور بانه و مریوان انجام شد، با تصرف اغلب ارتفاعات در هر دو محور همراه بود، لیکن بر اثر پاتک های دشمن روی قلههای کانی مانگا، برخی از قلههای آن ارتفاع دست به دست شد و در نهایت در اشغال دشمن باقی ماند.
به گزارش ایسنا،
در مرحله چهارم عملیات، رزمندگان اسلام تلاش زیادی را برای تثبیت قلههای کانی مانگا انجام دادند که علی رغم جان فشانیهای فراوان امکان تثبیت کامل همه این قلل فراهم نشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
حمید غفاری؛ فرمانده گروهان سوم گردان حبیب بن مظاهر:
مرحله سوم عملیات والفجر ۴ که تمام شد، بچهها را به کمپ گردان حبیب در اردوگاه شیلر برگرداندیم. خب؛ حوادث آن چند روز سخت از عملیات، شهادت ۲۷ نفر و مجروحیت بیش از ۵۰ نفر از همرزمانمان، تأثیر زیادی بر روحیه بسیجیهای گردان گذاشته بود. ضمن آنکه هرکدام از آن بسیجیها، به فراخور سن و سال، پیشینه و روابط خانوادگی، مشکلات خاص خودشان را هم داشتند، اما برای اینکه از توفیق حضور در مرحله بعدی عملیات محروم نمانند، عموماً آن مشکلات را کتمان میکردند.
استوار در برابر مشکلات شغلی و خانوادگی
بعضی از این برادران ما؛ کارمند ادارات دولتی یا شرکتهای خصوصی یا کارگر کارخانه بودند و به خاطر حضور چندماهه در جبهه، ادارهها و کارخانهها، دستور قطع پرداخت حقوق ماهیانهشان را داده بودند. برای تعدادی دیگر از آنها هم؛ غیبت غیرموجه، حکم اخراج از محل کارشان صادرشده و آن احکام را به خانوادههایشان تحویل داده بودند؛ که همین ابلاغ حکم، در روحیه خانوادههای آنان، کلی تأثیر منفی بهجا گذاشته بود.
یکی نامه همسرش را به من نشان میداد که در آن نوشتهشده بود: صاحبخانه؛ حکم تخلیه را از دادگاه گرفته و اسباب و اثاثیهمان را توی کوچه ریخته. لااقل بیا و تکلیف بچههایت را روشن کن. آنیکی که تازه ازدواجکرده بود و نوعروسش انتظار او را میکشید؛ معالوصف میگفت: تا وقتیکه فرماندهان بگویند به نیرو نیاز داریم، همینجا میمانم.
یک روز پیرمردی پیش من آمد و گفت: چهار تا دختر دم بخت و چند تا بچه قد و نیم قد دارم. هیچ مردی هم بالای سر آنها نیست. همه آنها را به امان خدا رها کردم و به جبهه آمدم، تا دینم را به انقلاب و امام ادا کنم. اینها که گفتم؛ بخشی از واقعیتهای جنگ ما هستند که بایستی در تاریخ این کشور برای نسل آینده ثبت شوند.
تلاش همت برای روحیه بخشی به نیروها
علیایحال؛ صبح روز بعد از مراجعت ما از خط به کمپ گردانهای لشکر در اردوگاه شیلر، برادر حاج همت؛ فرمانده لشکر، به محل چادرهای گردان ما آمد و در محوطه کمپ، برای نیروهای گردان حبیب بن مظاهر و گردان مسلم بن عقیل (ع) صحبت کرد. در واقع حضور پیدرپی در جمع گردانهای بسیجی لشکر محمد رسولالله (ص) و ایراد سخنرانیهای مفصل برای بسیجیان باهدف توجیه و اقناع تکتک آنان برای ادامه نبرد، اکنون به کار هر روزه محمدابراهیم همت؛ فرمانده لشکر ۲۷ مبدل شده بود.
همت بهتر از هرکسی میدانست که اهداف تعیینشده برای لشکرش طی مرحله سوم عملیات والفجر ۴ (تثبیت تصرف قله ۱۹۰۴ برای تسلط کامل بر ارتفاعات سوقالجیشی کانی مانگا)، بهطور کامل تحقق پیدا نکرده است. ایشان اول گزارش جالبی درباره مرحله سوم عملیات والفجر ۴ ارائه داد و بعد هم خطاب به بسیجیهای حبیب و مسلم گفت:
شما عزیزان، عملیات سخت و طاقتفرسایی را انجام دادید. درود به شرف همگی شما؛ که اینقدر پایمردی کردید و از خودتان استقامت و صلابت به خرج دادید. برادرها، از قراری که به من گفتهاند، گویا عدهای از شما، قصد دارند تسویه بگیرند و به تهران برگردند.
شما بیش از پنج ماه است که انتظار رسیدن چنین روزهایی را میکشیدید. حالا این انصاف است که به همین زودی میدان را خالی کنید؟ برادرهای رزمنده، از قدیم گفتهاند کار را که کرد؟ آنکه تمام کرد. شما مردان مرد لشکرمحمد رسولالله (ص) باید کار ناتمام خودتان در این عملیات را تمام کنید و به این دشمن زخمخورده، امان ندهید.
برادران عزیز؛ خداوند به شما توان داده و دستانتان را پرقدرت کرده و گلولههایی را که از دهانه تفنگهای شما خارج میشوند، مستقیم هدایت میکند و آنها را به قلب سیاه نفرات دشمن میزند.
تعبیر آقای خامنهای از عملیات والفجر ۴
در اینجا؛ یک پیام هم از طرف آقای رئیسجمهور (آقای خامنهای) برایتان دارم. ایشان ضمن اشاره به نحوه وارد عمل شدن نیروهای ایران از دو محور شمال و جنوب دشت شیلر گفتهاند:
«من در مورد این عملیات، تعبیر خاصی را بهکاربرده بودم؛ گفته بودم شما یک ژاکت کاموایی را بافتهاید و الان، باید دو سر آن را به هم گره بزنید. ان شاءالله آن را طوری محکم به هم گره بزنید که این بافته شما، یک موقع از هم باز نشود؛ همچنین سلام مرا به همه رزمندگان اسلام برسانید.»
خداوند؛ انشاءالله آقای خامنهای را سلامت بدارد و به ایشان طول عمر عنایت کند، تا به اسلام و مسلمین خدمت کنند. خداوند؛ مراهم ببخشد که روسیاه هستم و روی تشکر از زحمات شما را ندارم. بدون شک خداوند از شما قدردانی خواهد کرد و من، کوچکتر از آن هستم که بتوانم از شما عزیزان قدردانی کنم.
صحبتهای حاجی که تمام شد، دوباره آن روح پرشور شادابی و نشاط به جسم فرسوده گردانهای حبیب و مسلم (ع) برگشت و همگی؛ آماده شدیم برای ادامه عملیات.
فرجام عملیات والفجر ۴
امادر جریان مرحله چهارم عملیات، فشار بیش از حد یگان های کماندویی و واحدهای زرهی سپاه یکم دشمن، امکان استقرار نیروهای خودی بر روی مواضع تصرف شده را، هر لحظه بیشتر به آرزویی محال مبدل می کرد.
عقب نشینی
اسدالله توفیقی؛ راوی لشکر ۲۷ در گزارش لحظه به لحظه خود از وقایع بامداد روز یکشنبه بیست و نهم آبان ۱۳۶۲ نوشته است:
ساعت ۴:۰۴ بامداد: برادر سعید مهتدی؛ فرمانده تیپ ۱ عمار به حاج همت گزارش داد: گردان میثم هنوز در روی قله ۱۹۰۴ با دشمن درگیر است، اما تصرف آن قطعی نشده است.
ساعت ۴:۰۸: برادر حسن زمانی؛ فرمانده گردان حمزه (ع) که در حال حرکت به سمت جلو بود، در تماس بی سیم با فرمانده تیپ ۳ ابوذر، خبر داد: نیروهای گردان مقداد؛ در حال عقب نشینی هستند.
ساعت ۴:۱۲: به فرماندهان گردان های بلال و مسلم بن عقیل (ع) ابلاغ شد: اجساد شهیدان و زخمی های خودشان را جمع آوری کنند.
۴:۱۸: حاج همت در تماس با دستواره به او گفت: تاجایی که برای شما مقدور است، زخمی ها را به عقب بیاورید و اجساد شهدا را هم، در یک محل مورد اطمینان جمع آوری کنید.
روایت حسن ترک معاون گردان انصار الرسول (ع) :
وقتیکه قرار شد به عقب برگردیم، فرمانده گردان یعنی برادر خزایی میگفت: «من حتی مجروحینی را که پاهایشان قطعشده بود، روی کول افراد سالم به عقب فرستادم. اصولاً در گردان انصار از این بابت خیلی از خزایی تعریف میکردند.
دستآخر، وقتی به اینجا برگشتم، یکی از همان زخمیهایی را که او به عقب فرستاده بود، دیدم. آن بسیجی زخمی میگفت: وقتی به برادر خزایی گفتم شما که خودت هم مجروح هستی با ما به عقب برگرد، او جواب داد: خاطرجمع باشید از جمع گردان شما، من آخرین نفری هستم که از خط به عقب برمیگردد.
بعد، آن بسیجی زخمی که گویا خبر نداشت خزایی به عقب برگشته، با گریه میگفت: اگر برادر خزایی زنده به عقب برگردد، من یکی پاهای او را میبوسم.»
منبع:
بابایی، گلعلی، کوهستان آتش، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، نشر بیستوهفت بعثت، تهران ۱۳۹۹، صفحات ۶۳۲، ۶۳۳، ۶۳۴، ۶۳۵، ۶۳۶، ۶۳۷، ۷۳۸.
منبع: ایسنا
کلیدواژه: شهید همت دفاع مقدس عملیات والفجر ۴ دفاع مقدس باستان شناسي فلسطين فرزاد حسني عملیات والفجر ۴
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۸۴۲۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سربازان گردان «نیتسح یهودا» که هستند و چرا آمریکا میخواهد آنها را تحریم کند؟
زیسان: جنایتهای رژیم صهیونیستی در سرزمینهای اشغالی و غزه به جایی رسیده است که صدای دولت آمریکا را درآورده است و زمزمههای تحریم یک یگان تندرو ارتش اسرائیل از سوی ایالات متحده به گوش میرسد.
به گزارش زیسان، چند روز پیش وبسایت آکسیوس اعلام کرد که آمریکا در نظر دارد یک گردان از ارتش اسرائیل را به دلیل انجام عملیاتی که مغایر با اصول حقوق بشر تشخیص داده شده تحت تحریم قرار دهد.
به گزارش آکسیوس که رسانههای اسرائیلی نیز آنرا را منعکس کردند انتظار میرود آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا طی روزهای آینده تحریمهای در نظرگرفته شده علیه گردان «نیتسح یهودا» را که سربازان آن مظنون به نقض حقوق بشر علیه فلسطینیان در کرانه باختری هستند، رسما اعلام کند.
این اولین بار است که دولت ایالات متحده یک واحد نظامی اسرائیلی را در فهرست تحریمهای خود قرار میدهد.
بر اساس اطلاعاتی که منابع آمریکایی فاش کردهاند، این تحریمها شامل ممنوعیت انتقال کمک نظامی ایالات متحده به این گردان و نیز ممنوعیت حضور اعضای گردان یاد شده در دورههای آموزش نظامی توسط ارتش ایالات متحده یا هرگونه فعالیت دیگری که نیازمند بودجه آمریکا خواهد بود، میشود.
تحریمهای در نظرگرفته شده بر اساس قانون سال ۱۹۹۷ سناتور دموکرات سابق پاتریک لیاهی وضع شده که ارائه کمک نظامی یا آموزش توسط ارتش ایالات متحده به نیروهای امنیتی، اعم از ارتش یا پلیس را که به طور موثق به نقض حقوق بشر متهم هستند، ممنوع میکند.
به گفته یک مقام ارشد دولت بایدن، تصمیم آنتونی بلینکن برای اعلام این تحریمها مرتبط با وقایعی است که قبل از ۷ اکتبر در کرانه باختری رخ داده است.
تحریم این گروه خشن باعث ایجاد اختلاف تازه میان رژیم اسرائیل و آمریکا شده است
واکنشهای تند در رژیم صهیونیستیبه گزارش زیسان، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی اقدام آمریکا را در مقطع کنونی به شدت مورد حمله قرار داد و مدعی شد: «این تحریمها نباید به نیروهای دفاعی اسرائیل که در حال حاضر میجنگند، تحمیل شود. این اوج پوچگرایی و نشانهای از پستی اخلاقی خواهد بود. دولتی که من رهبری میکنم با تمام توان علیه این اقدامات عمل خواهد کرد.»
بنی گانتس، وزیر کابینه جنگ اسرائیل هم گفته است که تحریم آمریکا علیه یگان ارتش اسرائیل «رویهای خطرناک» خواهد بود. او در تماسی با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا خواهان بازنگری واشنگتن در این تصمیم احتمالی شد.
گانتس گفت که وضع تحریم علیه گردان نیتسح یهودا در زمان جنگ مشروعیت اسرائیل را خدشهدار خواهد کرد.
از سوی دیگر، ایتامار بنگویر، وزیر امنیت داخلی اسرائیل نیز به انتشار این خبر در رسانههای آمریکایی واکنش نشان داد و تصمیم واشنگتن برای اعمال چنین تحریمی را به مثابه «خط قرمز» قلمداد کرد.
وی ضمن درخواست برای حمایت کامل از نیروهای گردان «نیتسح یهودا» تاکید کرد: «اطلاعات منتشر شده مبنی بر قصد ایالات متحده قصد برای وضع تحریمهایی علیه این گردان بسیار جدی است. این یک خط قرمز واضح است که نباید از آن عبور کرد.»
بنگویر با اشاره به عملکرد ضعیف وزارت دفاع در حمایت از این گردان، خواستار ادغام آن با پلیس اسرائیل شد. وی گفت: «وزارت دفاع از گردان آن طور که لازم است پشتیبانی نمیکند. من درخواست خواهم کرد که این گردان در پلیس اسرائیل ادغام شود تا از حمایت کامل و منابع لازم برخوردار شود.»
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، هنوز به اظهارات بن گویر واکنش نشان نداده است. با این حال، انتظار میرود که تنشها بین اسرائیل و ایالات متحده در پی این گزارشها افزایش یابد.
بتسالل اسموتریچ، وزیر تندرو دارایی کابینه رژیم اسرائیل هم این اقدام را «جنون محض و تلاشی برای تحمیل یک کشور فلسطینی علیه ما» توصیف کرده است.
یائیر لپید، رهبر مخالفان دولت در اسرائیل، گفت: «ارتش اسرائیل و فرماندهانش اولین کسانی خواهند بود که از این سیاست نامشروع و ناکامی سیاسی دولت [اسرائیل]ضربه خواهند خورد»
نیتسح یهودا گردانی تک جنسیتی از بنیادگریان یهودی است
از «نیتسح یهودا» چه میدانیم؟به گزارش زیسان؛ گردان «نیتسح یهودا» در سال ۱۹۹۹ با ۳۰ سرباز و به منظور سربازگیری از جوانان یهودی با اعتقادات مذهبی افراطی ارتدوکس و دیگر نیروهای ملیگرای مذهبی در ارتش ایجاد شد. در آن زمان ارتش رژیم صهیونیستی این گرادان را برای جبران کمبود نیروی خود تشکیل داد، اما حالا به محلی برای عرض اندام صهیونیستهای افراطی تبدیل شده است. این گردان پیشتر در کرانه باختری مستقر بود، اما با اوج گیری جنگ به غزه منتقل شده است.
این گردان منتقدانی در درون حاکمیت رژیم صهیونیستی دارد و آنها میگویند به محلی برای تربیت و آموزش نیروهای افراطی تبدیل شده است، اما موافقان آن مدعی هستند این گردان به جوانان ملیگرا فرصتی برای خدمت به کشور و بیان ارزشهای خود میدهد.
میراف میخائیلی، رهبر حزب کارگر اسرائیل، در اظهار نظری متفاوت خواهان انحلال این گردان ارتش شده و گفته است که رفتار خشن و فاسد این یگان سالهاست که آشکار شده است.
«نیتسح یهودا» تنها یگان تک جنیسیتی در ارتش رژیم صهیونیستی است و در آن نه تنها زنان حضور ندارند، بلکه تعامل این نیروها با زنان سرباز دیگر نیز محدود شده است. نیروهای این یگان اجازه دارند تا اعمال مذهبی خود مانند نماز و روزه را به جا بیاورند.
در واقع این گروه برای جذب جوانان تندرو و بنیادگرای یهودی به ارتش تشکیل شده است. اغلب آنها از یهودیان حریدی هستند.
آنان باورهایشان را بهطور مستقیم برگرفته از موسی و تورات نازل شده بر او در طور سینا میدانند. حدود یازده درصد جمعیت اسرائیل حریدیاند که اغلب در محلهها و شهرکهای تماماً ارتدوکسنشین زندگی میکنند.
کودکان حریدی در مدرسه عمدتاً تورات و تلمود میخوانند. پسرها باید در بزرگسالی و در حقیقت تا پایان عمر بیشتر وقتشان را صرف تحصیل این متون مذهبی کنند.
حریدیهای در سرزمینهای اشغالی که پیش از این به انزوای اجتماعی معروف بودند و بسیاری زندگیشان را وقف تحصیلات دینی میکردند، این روزها بیش از همیشه سراغ فناوری و کار در اینترنت و علوم رایانه میروند. آنها از لاک خود بیرون آمدهاند و عرض اندام میکنند.
گردان نیروهای بنیاد گرای ارتش رژیم صهیونیستی وابسته به سازمانیه نام «ناحال حریدی» است. این سازمان که در سال ۱۹۹۹ تشکیل شد میگوید: «سربازان ما از اصول و محدودیتهایی پیروی میکنند که امکان خدمت مردان حریدی را در جایگاههای معتبر ارتش اسرائیل فراهم میکند، بدون آن که سبک زندگی حریدی آنها تحت تاثیر قرار بگیرد».
یهودیان حریدی به کودکان خود «تورات» و «تلمود» آموزش می دهند
جنایتهای «نیتسح یهودا»این گردان تندرو متهم به رفتارهای بسیار خشن است. این گردان پس از انتشار گزارشهایی از ارتکاب جنایت علیه شهروندان فلسطینی از سرقت خودرو و حملات فیزیکی، در سال ۲۰۲۲ مورد توجه وزارت خارجه آمریکا قرار گرفت.
سربازان این گردان به دست داشتن در مرگ عمر اسد، یک فلسطینی-آمریکایی ۷۸ ساله که در سال ۲۰۲۲ پس از بازداشت در اثر حمله قلبی درگذشت و جنازهاش در محل یک ساختمان رها شد، متهم شدهاند. کالبد شکافی سازمان پزشکی قانونی فلسطینی نشان داد که وی بر اثر حمله قلبی ناشی از استرس جان سپرده است.
این پرونده به دلیل تابعیت دوگانه عمر اسد، سن او و همینطور درخواست وزارت خارجه ایالات متحده برای تحقیق در مورد این مرگ توجهها را به خود جلب کرد. ارتش اسرائیل در آن مقطع زمانی گفت که سربازان به دلیل امتناع آقای اسد از همکاری، موقتاً دهانش را با یک نوار پارچهای و دستانش را با بست کمربندی بسته بودهاند.
فرمانده گردان «نیتسح یهودا» به دلیل این واقعه توبیخ شد و دو افسر از کار برکنار شدند، اما دادستانهای نظامی رژیم صهیونیستی تصمیم به عدم پیگیری اتهامات جنایی گرفتند و استدلال کردند که هیچ ارتباطی بین اشتباهات سربازان و مرگ عمر اسد وجود ندارد.
دادستان کل نظامی اسرائیل گفت یک مقام پزشکی نظامی نمیتواند تشخیص دهد مرگ عمر اسد به طور خاص به دلیل رفتار سربازان بوده است و سربازان در آن زمان نمیتوانستند از وضعیت پزشکی این فرد مطلع بوده باشند.
علاوه بر پرونده مرگ عمر اسد، چندین رویداد دیگر نیز که نام گردان «نیتسح یهودا» را به میان آورده در سالهای اخیر رخ داده است. در برخی از آنها، که برایشان مدارک ویدئویی نیز موجود است، سربازان «نیتسح یهودا» به سوءاستفاده از زندانیان فلسطینی متهم شدهاند.
یکی دیگر از جنایات این یگان، که ویدیوی آن در آگوست ۲۰۲۲ در شبکه "تیک تاک" منتشر شد، شکنجه یک مرد فلسطینی در غرب رام الله بود.
«عاموس هارائیل» تحلیلگر نظامی هآرتص گفت تعدادی از افسران عالی رتبه اسرائیلی که رفتارهای گردان نیتسح یهودا را از نزدیک دیده بودند، اذعان کرده بودند که ارتش این رژیم با افسران این گردان به طئور جدی مشکل پیدا کرده است. مثلا رفتارهای خشونت آمیز اعضای این گردان با فلسطینیها به مراتب شدیدتر و خشنتر از دیگر گردانها و یگانهای ارتش این رژیم است.
روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحرونوت در سال ۲۰۲۱ در گزارشی اعلام کرد که نظامیان عضو این گردان با زور اسلحه و با لباس نظامی خودروی فلسطینیها را سرقت میکنند و بدون هماهنگی با ارتش یا پلیس، آنها را به پایگاههای خود برده و توقیف میکنند.
در این گزارش آمده است در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۱ در یک حادثه رانندگی یه شهروند فلسطینی به شهادت رسیده و یک نفر دیگر مجروح شد. بعدها مشخص شد که یکی از نظامیان نیتسح یهودا خودرویی را که قبلا از یک فلسطینی سرقت کرده است.
همین روزنامه در گزارش دیگری، جنایت دیگری را افشا میکند که در آن ۴ نظامیان از همین گردان به یک فلسطینی در داخل خودروی خود تیراندازی کردند بعدها نشانههایی از شکنجه در بدن این شهروند فلسطینی شناسایی شد.
در سال ۲۰۱۹ اور هیلر، خبرنگار نظامی کانال دهم عبری ویدیویی را منتشر کرد که نظامیان گردان یادشده یک فلسطینی و فرزندش را کف جیپ خوابانده و آنها را شکنجه میکنند.
در این ویدیو یکی از نظامیان پس از ضرب و شتم این پدر و پسر میگوید: «ما الان در مهمانی هستیم»؛ و همزمان نظامیان دیگر این دو فلسطینی را زیر مشت و لگد گرفته تا جایی که خون، سر و صورت قربانیان را میپوشاند.
در گزارش کانال دهم آمده است یکی از نظامیان عضو این گردان برای شکنجه فلسطینیهای اسیر از برق استفاده میکند. او به گردن زندانیان، برق وصل میکرد و سپس آنها را زیر مشت و لگد میگرفت.
tags # اسرائیل ، جنگ غزه سایر اخبار آیا انسان میتواند در فضا تولید مثل کند؟ | رابطه جنسی و زایمان در فضا چگونه است؟ بعد از فضا چه چیزی وجود دارد، جهان کجا تمام میشود؟! (تصاویر) مرکز واقعی جهان کجا است؟ فضانوردان چگونه در فضا دستشویی میکنند؟ | سرنوشت مدفوع انسان در فضا چه میشود؟